- سبعه معلقات (سَ عَ / عِ یِ مُ عَلْ لَ)
نام هفت قصیده از شاعران فصیح و بلیغ عرب که از روی تفاخر بر دروازۀ کعبه آویخته بودند تاصادر و وارد هر دیار مشاهده نمایند. (غیاث) (آنندراج). عرب بر آن است که در عهد جاهلیت هفت قصیده از هفت شاعر مقبول همگان بود و آن هفت بر جمیع اشعار دیگرشاعران رجحان داشت و در حقیقت معرف روح و نشاط حیات عرب بود، از این رو آنها را نوشته بر خانه کعبه آویختند و بدین مناسبت آنها را معلقات سبع و گاه سبع طوال نامیده اند. نام گویندگان و مطلع قصاید آنان چنین است (ادیبان را درباره تعداد گویندگان معلقات و نام و قصاید آنان اختلاف است و حتی برخی منکر وجود معلقات شده اند). (از تحلیل هفت پیکر نظامی نگارش معین ص 91و 92). از جملۀ اشعار شعرا، که مستحسن تشخیص داده شده و جزء سبعۀ معلقات قرار گرفته است:
1- امروءالقیس معلقۀ او بمطلع ذیل است:
قفا نبک من ذکری حبیب و منزل
بسقط اللوی بین الدخول فحومل.
2- زهیر بن ابی سلمی، معلقۀ او بمطلع:
اء من أم اوفی دمنه لم تکلم
بحومانه الدراج فالمتثلم.
3- حارث بن حلّزه الیشکری البکری، مطلع معلقۀ وی:
آذنتنا ببینها اسماء
رب ثاو یمل منه الثواء.
4- معلقۀ لبیدبن ربیعه بمطلع:
عفت الدیار محلها فمقامها
بمنی تاءبّد غولها فرجامها.
5- معلقۀ عمرو بن کلثوم بمطلع:
الا هبی بصحنک فاصبحینا
و لاتبقی خمور الأندرینا.
6- معلقۀ طرفه بن العبد بمطلع:
لخوله اطلال ببرقه ثهمد
تلوح کباقی الوشم فی ظاهر الید.
7- و معلقۀ عنتره بن شداد العبسی بمطلع:
هل غادر الشعراء من متردم
أم هل عرفت الدار بعد توهم.
رجوع به اصحاب معلقه و معلقات شود
1- امروءالقیس معلقۀ او بمطلع ذیل است:
قفا نبک من ذکری حبیب و منزل
بسقط اللوی بین الدخول فحومل.
2- زهیر بن ابی سلمی، معلقۀ او بمطلع:
اء من أم اوفی دمنه لم تکلم
بحومانه الدراج فالمتثلم.
3- حارث بن حلّزه الیشکری البکری، مطلع معلقۀ وی:
آذنتنا ببینها اسماء
رب ثاو یمل منه الثواء.
4- معلقۀ لبیدبن ربیعه بمطلع:
عفت الدیار محلها فمقامها
بمنی تاءبّد غولها فرجامها.
5- معلقۀ عمرو بن کلثوم بمطلع:
الا هبی بصحنک فاصبحینا
و لاتبقی خمور الأندرینا.
6- معلقۀ طرفه بن العبد بمطلع:
لخوله اطلال ببرقه ثهمد
تلوح کباقی الوشم فی ظاهر الید.
7- و معلقۀ عنتره بن شداد العبسی بمطلع:
هل غادر الشعراء من متردم
أم هل عرفت الدار بعد توهم.
رجوع به اصحاب معلقه و معلقات شود